Stanisław Lem to jeden z najpopularniejszych pisarzy literatury science-fiction na świecie. Zaskakujące, że Polakowi, tworzącemu od lat 50. XX wieku, udało się opisać mnóstwo wynalazków, z których dzisiaj korzystamy na co dzień. Oto najciekawsze z nich.

Globalna sieć a współczesny Internet

W wielu utworach Lem ukazywał świat nastawiony na bardzo szybki rozwój technologiczny. Zanikały tradycyjne sposoby utrwalania informacji, takie jak papierowe książki, broszury i dokumenty. W swoim utworze Dialogi (1957)  futurolog przedstawił wizję, jak rozwiną się komputery. Pierwsze z nich nie mogły pomieścić zbyt dużej ilości danych, Lem wymyślił więc, że w jego wykreowanym świecie komputery będą łączyć się z innymi maszynami i tworzyć zrośnięte banki pamięci.

Globalna sieć a współczesny Internet

W wielu utworach Lem ukazywał świat nastawiony na bardzo szybki rozwój technologiczny. Zanikały tradycyjne sposoby utrwalania informacji, takie jak papierowe książki, broszury i dokumenty. W swoim utworze Dialogi (1957)  futurolog przedstawił wizję, jak rozwiną się komputery. Pierwsze z nich nie mogły pomieścić zbyt dużej ilości danych, Lem wymyślił więc, że w jego wykreowanym świecie komputery będą łączyć się z innymi maszynami i tworzyć zrośnięte banki pamięci.

W Obłoku Magellana (1955) pisarz przedstawił świat, w którym ludzie posiadają małe odbiorniki umożliwiające im korzystanie z olbrzymiej bazy danych. Ta fikcyjna sieć komputerowa do złudzenia przypomina koncepcję Internetu powstałą pod koniec lat 60., a więc jakieś 10 lat później od wizji Lema!

Podręczne urządzenia z danymi

Rewolucyjne było już to, że komputery u Lema to małe urządzenia dostępne w każdym domu, ale pisarz nie poprzestał na tym. Jeśli w jego niektórych utworach zanikały tradycyjne nośniki wiedzy i informacji ze świata, to w jakiej formie były dostępne książki, archiwa, filmy? Z Obłoku Magellana dowiadujemy się, że te dane zapisywane były na trionach – niewielkich urządzeniach zbudowanych z kwarcu, zmieniających swą strukturę za pomocą drgań elektrycznych. Dzięki nim powstała Biblioteka Trionowa zawierająca wszelki dorobek umysłowy ludzkości. W późniejszych czasach powstało urządzenie mające podobny sposób użytkowania do trionów – to nic innego jak pendrive! 

Inne wizjonerskie urządzenia przechowujące dane Lem przedstawił w Powrocie do gwiazd (1961). Opisane tam czytniki książek zbudowanych z kryształków wyglądają niemal tak samo, jak współczesne czytniki e-booków – tak zwane optony miały jedną stronicę między okładkami, a tekst pojawiał się na niej za dotknięciem ręki. Większym powodzeniem cieszyły się lektany, które czytały na głos, a ludzie mogli ustawiać sobie rodzaj, tempo i modulację głosu.

Brzmi to, jak działanie dzisiejszych audiobooków, ale literackie wynalazki Lema powstały pół wieku wcześniej! Opisy tak pomysłowych wynalazków, mających dziś swe odpowiedniki, zadziwiają i skłaniają do myślenia, czy autor nie miał czasem daru przewidywania przyszłości.

Gry symulujące ludzkie życie

Graliście kiedyś w Simsy? Wiecie, że zawdzięczacie tę rozrywkę Stanisławowi Lemowi? W utworze Cyberiada (1965) opisuje on działania bohaterów, którzy tworzą wiele sztucznych światów, nadają im kształt i kierują losem ich mieszkańców. To właśnie ta wizja przyszłości zainspirowała twórcę The Sims do opracowania jednej z najpopularniejszych współcześnie gier symulującej prawdziwe życie.

Stanisław Lem w utworze Pokój na ziemi (1987) przedstawił jeszcze jedno ciekawe wyobrażenie przyszłości. Dotyczy ono sposobu prowadzenia wojen – ludzie przenoszą działania militarne na Księżyc i wykorzystują do tego maszyny bojowe, które samodzielnie ewoluują i uczą się nowych zadań. Co prawda pomysł toczenia walk na Księżycu nie sprawdził się (jeszcze), ale Lemowi udało się przewidzieć co innego.

Pisarz zwrócił uwagę na zagrożenie płynące z przydzielania nowoczesnym maszynom coraz większej autonomii, przez co sztuczna inteligencja może osiągnąć wyższy  poziom wiedzy od człowieka i zapanować nad ludzkością. Dziś to dalej fikcja, ale spotkać można coraz bardziej rozwinięte technologicznie roboty wykonujące pracę za ludzi oraz drony i inne maszyny autonomiczne wykorzystywane przez wojsko. 

Wymienione wyżej wynalazki, to tylko niektóre pomysły Stanisława Lema, które spełniły się w teraźniejszym świecie. Polski artysta zasługuje na miano wizjonera przyszłości.

źródło: opracowania.pl